Błąd
  • The RokSprocket Module needs the RokSprocket Component installed.
Drukuj

Wskazówki dla specjalistów

•Jak specjaliści mogą pomóc rodzicom dzieci z mutyzmem wybiórczym?

◦Rodzice dzieci z mutyzmem mogą czuć się zagubieni i zestresowani. Potrzebują osoby, która ich wesprze, wysłucha i z którą będą mogli otwarcie porozmawiać. Obawy dotyczące dziecka powinny zostać omówione z rodzicami tak, aby można było zaplanować strategię obejmującą zarówno dom, jak i szkołę.

◦Rodzice powinni zachęcać dziecko (ale bez wywierania presji) do kontaktów społecznych i do mówienia w różnych sytuacjach. Nie należy karać dziecka za niemówienie, ponieważ to tylko nasili jego problemy. Należy je natomiast chwalić za aktywność w różnych sytuacjach społecznych oraz za wydawanie różnych dźwięków: mówienie, śpiewanie, robienie hałasu podczas zabawy.

◦Uznając założenie, że mutyzm wybiórczy jest reakcją dziecka na jego wewnętrzny niepokój, powinniśmy pracować nad zmniejszeniem frustracji, którą odczuwają nie tylko dzieci, ale także dorośli mający z nimi kontakt.

◦Nie należy zmuszać dziecka, aby mówiło. Powinno się zachęcać je do zabawy z rówieśnikami. Ważne jest, aby stworzyć taką atmosferę, w której dziecko poczuje się komfortowo, bez względu na to, czy będzie chciało mówić, czy nie.

◦Każda forma komunikacji niewerbalnej powinna być akceptowana i nagradzana. Powinno się wręcz zachęcać dziecko do stosowania takich formy porozumiewania się. Dzięki nim tworzymy z dzieckiem pozytywną relację, bardzo pomocną w przezwyciężaniu trudności, z jakimi dziecko się boryka.

◦Ważne jest, aby uzyskać od rodziców nagranie audio (lub audio/video) sytuacji, w których dziecko mówi. Umożliwi to ocenę jego umiejętności językowych i rozwoju mowy.

◦Chwalmy i nagradzajmy każde osiągnięcie dziecka – wzmacnia to w nim poczucie własnej wartości.

Propozycje strategii w pracy z dzieckiem z mutyzmem wybiórczym

◦Jeśli dziecko nie odpowiada werbalnie na stawiane przez nas pytania, należy w inny sposób dać mu zauważyć, że je widzimy i akceptujemy: uśmiechem, skinieniem głowy, spojrzeniem, podniesieniem ręki.

◦Należy zachęcać je do wyrażania siebie w trakcie twórczych, pomysłowych i artystycznych zabaw.

◦W czasie zajęć w szkole lub przedszkolu dziecko z mutyzmem wybiórczym warto czasem posadzić z przodu grupy, aby skupić jego uwagę i ułatwić mu zaangażowanie się w kontakt i aktywność.

◦Jeśli dziecko izoluje się od rówieśników, dobrze jest zapewniać mu bezpośrednie towarzystwo innych cichych, nieśmiałych dziećmi, pojedynczo lub w małych grupach. Warto grać z nimi w gry zmuszające do interakcji społecznych: toczenie piłki, ciągnięcie liny, wiosłowanie itp.

◦Warto spróbować przeprowadzić zabawy niewerbalne wymagające wydmuchiwania powietrza za pomocą ust: dmuchanie świeczki, dmuchanie baniek, dmuchanie piłeczki pingpongowej przez słomkę, oddychanie na lustro, dmuchanie w gwizdki, picie przez długie, kręcone słomki.

◦W sytuacji zabawy warto wydawać dźwięki zwierząt i pojazdów np. podczas opowiadania historii.

◦Warto wprowadzić zabawę lalkami, ponieważ dziecko może mówić ‘za’ lalkę, zwłaszcza chowając za nią buzię. Przydać się mogą także maski.

◦Bardzo przydatne podczas zabawy są instrumenty muzyczne. Pozwalajmy dziecku porozumiewać się używając tych instrumentów; można np. prowadzić rozmowy pomiędzy dwoma instrumentami.

◦Warto zachęcać dziecko do uczestnictwa w grach, którym towarzyszy dużo hałasu.

◦Można także spróbować mówić do dziecka szeptem, wydawać dźwięki używając balonów lub mówić do dyktafonu albo przez telefon.

•Zachęcamy do współpracy z naszą Poradnią Terapii Mutyzmu „Mówię”! Oferujemy szkolenia i interwizje, które pomogą Państwu w pracy z dziećmi z mutyzmem wybiórczym.

•Powołaliśmy również Fundację na rzecz osób dotkniętych mutyzmem wybiórczym i ich rodzin “MÓWIĘ”, której celem jest niesienie pomocy osobom dotkniętym mutyzmem, definiowanym jako brak lub ograniczenie mówienia przy zachowaniu rozumienia mowy i możliwości porozumiewania się za pomocą pisma.

Drukuj

Diagnoza mutyzmu wybiórczego

Obecne poglądy na temat przyczyn

Dziecko z mutyzmem wybiórczym nie mówi nie dlatego, że nie chce i nie dlatego, że się uparło, żeby nie mówić - dziecko z mutyzmem wybiórczym nie mówi dlatego, że nie może

Kryteria diagnostyczne wg  ICD 10  -

- Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (ang. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) – międzynarodowy system diagnozy nozologicznej.. ICD-10 jest opracowana przez WHO i obowiązuje w Polsce od roku 1996

Ekspresja i rozumienie języka przez dziecko w granicach dwóch odchyleń standardowych 

Możliwa do potwierdzenia niemożność mówienia w wybranych sytuacjach, pomimo mówienia w innych sytuacjach

Czas trwania zaburzenia przekracza 4 tygodnie 

Zaburzenia nie wyjaśnia brak znajomości języka mówionego wymaganego w sytuacjach społecznych, w których występuje niemożność mówienia

Mutyzm wybiórczy wg DSM IV

DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) – klasyfikacja zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego – APA

„Zaburzenie wieku dziecięcego charakteryzujące się stałą niemożnością mówienia w wybranych sytuacjach społecznych (w których mówienie jest oczekiwane np. w szkole), pomimo mówienia w innych sytuacjach”

 

Kryteria według DSM V (APA, 2013)

DSM-5 (wcześniej DSM-V) - kolejna edycja klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, która została wydana 18 maja 2013 roku

Charakteryzuje się stałym brakiem mówienia w sytuacjach społecznych, mimo że dziecko jest w stanie mówić w innych, znanych mu sytuacjach; inne kryteria to:

brak mówienia w określonych sytuacjach przez okres minimum jednego miesiąca (nie bierze się pod uwagę pierwszego miesiąca w szkole lub przedszkolu)

niemówienie nie jest wynikiem braku wiedzy lub nieznajomości języka

braku mówienia nie da się lepiej wyjaśnić przez zaburzenia komunikacji lub inne nieprawidłowości

Dzieci z tym zaburzeniem:

czasami używają komunikacji niewerbalnej i/lub niegłosowej, mogą być skłonne lub nawet chętne do wykonywania czynności/ udziału w sytuacjach społecznych,
w których nie jest wymagane mówienie

nie inicjują rozmowy i nie odpowiadają, kiedy ktoś je o coś pyta (ale mogą wykazywać minimalne reakcje)

 

Drukuj

Logopedzi jako specjaliści pomagający dzieciom z mutyzmem wybiórczym

Dzieci z mutyzmem wybiórczym bardzo często trafiają do logopedów. Logopeda bywa pierwszym specjalistą, do którego szkoła czy przedszkole odsyła rodzica z dzieckiem, które nie mówi. Mutyzm wybiórczy nie jest jednak w sensie ścisłym problemem logopedycznym, a psychologicznym. Mimo to sporo jest logopedów, którzy podejmują się takiego zadnia i radzą sobie w pracy z mutyzmem wybiórczym. W wypadku tego zaburzenia pomocna jest każda profesjonalna interwencja. Najgorszy sposób traktowania dzieci z mutyzmem wybiórczym to zostawienie ich w spokoju, bo każdy dzień, miesiąc i rok takiego spokoju utrwala mechanizmy powodujące mutyzm.

Dzieci z mutyzmem wybiórczym to dzieci, które się boją – ich głównym problemem jest lęk. Hamuje on działanie, sprawia, że dzieci lękowe bardzo często nie otrzymują pomocy, bo się jej nie domagają. Siedzą cicho i spokojnie, nie przeszkadzają, łatwo wręcz o nich zapomnieć. Różni je to np. od dzieci z ADHD. Z nimi trudno wytrzymać, częściej więc podejmuje się w ich sprawie interwencje. Dorośli mają z nimi kłopot, szukają więc pomocy – dla dziecka, ale także dla siebie. Często to właśnie potrzeby dorosłych sprawiają, że dziecko otrzyma pomoc i z niej skorzysta, bo to dorośli podejmują decyzję o tym, czy dziecko ostatecznie trafi do specjalisty.

Tymczasem dzieci lękowe, z mutyzmem – poza tym, że nie mówią – nie sprawiają większych kłopotów. Wielu rodziców i nauczycieli przyjmuje strategię dostosowania się, ewentualnie przeczekiwania. Komunikują się z dziećmi na piśmie, stosują też pozawerbalne środki komunikacji. Niektóre badania mówią, że mutyzm występuje u dzieci bez względu na poziom ich inteligencji. Inne – że dzieci mutystyczne to dzieci bardzo inteligentne. Nasze doświadczenie potwierdza tę drugą hipotezę. Ich poziom osiągnięć w nauce sprawia, że nawet jeśli porozumiewają się nietypowo, to jednak nauczyciele spostrzegają je jako zdolne i zmotywowane do nauki. Do pewnego momentu edukacji to wystarcza. Nauczyciele czują się na tyle usatysfakcjonowani, że odpuszczają wysiłki w kierunku doprowadzenia takich dzieci do stanu, w którym będą normalnie mówić. Z czasem jednak potrzeba porozumiewania się z dzieckiem staje się na tyle silna i ważna, że dziecko trafia do specjalisty – i często bywa, że jest to właśnie logopeda.

Bywają logopedzi, którzy zajmują się takim dzieckiem klasycznie, zaczynając od ćwiczeń artykulacji. Szansa powodzenia w poradzeniu sobie z mutyzmem jest wtedy niestety niewielka. Nawet jeśli dziecko będzie wykonywać ćwiczenia (a może się tak zdarzyć, bo istnieje kilka poziomów mutyzmu i niektóre dzieci są w stanie podjąć ćwiczenia artykulacyjne), a nawet wykonywać je prawidłowo, to nie zlikwiduje to jego problemów z porozumiewaniem się za pomocą mowy. Bywa jednak, że niektórzy logopedzi zaczynają od obniżania napięcia, nawiązywania kontaktu, budowania relacji. Pracują więc bardziej w nurcie psychologicznym niż logopedycznym. Mają gotowość, aby nie ograniczać się do czystej logopedii, wiedzą, co to jest mutyzm wybiórczy i chcą podjąć wyzwanie pomagania takiemu dziecku. Wypracowują sobie własne strategie i osiągając za ich pomocą sukcesy.

Zdarzają się niestety jednak także logopedzi, którzy odmawiają pracy z dzieckiem, „bo ono nie mówi”. Uznają, że brak jest materiału i możliwości pracy z niemówiącym dzieckiem. Niekiedy odwleka to o długie lata kolejną próbę znalezienia fachowej pomocy dla dziecka z mutyzmem wybiórczym. Dlatego tak ważne jest, aby logopeda zaczął pracę z dzieckiem mutystycznym, a przynajmniej potrafił rozpoznać jego problem i odesłać je do innego fachowca, który będzie gotów pracować nad obniżeniem u dziecka poziomu lęku. Logopeda może być wtedy niezwykle cennym współpracownikiem takiej osoby. Dzieci z mutyzmem często zaczynają mówić szeptem bądź cichutko,  dość niewyraźnie. Trzeba pracować nad wzmocnieniem pojawiającego się głosu dziecka. Warsztat logopedy może być na takim etapie niezwykle pomocny i cenny. 

Ćwiczenia logopedyczne nie mogą być jednak stosowane na samym początku pracy z dzieckiem dotkniętym mutyzmem wybiórczym. Musi je poprzedzić praca terapeutyczna – prowadzona albo przez samego logopedę, albo przez terapeutę, z którym logopeda może zacząć na pewnym etapie pracy z danym dzieckiem współpracować.

Barbara Ołdakowska-Żyłka

Kontakt

Poradnia Terapii Mutyzmu "Mówię"
ul. Bonifraterska 15/12
Warszawa 00-203
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Dla specjalistów:
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Tel. +48 602 236 963

Szkolenia dla specjalistów

Zapraszamy specjalistów oraz terapeutów na szkolenia z zakresu mutyzmu wybiórczego.

Więcej informacji Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. oraz tel. +48 602 236 963